پرورش گوجه فرنگی
در پرورش گوجه فرنگی نوع گوجه انتخابی برای کاشت اهمیت دارد .
اینکه چه نوع گوجه ای با چه اندازه حاصل گردد فکر شما را مشغول خواهد کرد.
اندازه گیاه
برخی از گیاهان تا یک اندازه ای که برسند رشدشان توقف می شود.
اما برخی دیگر ممکن است مقدار زیادی رشد کنند تا اینکه بر اثر سردی هوا از بین بروند .
بعضی از گوجه فرنگی ها در گلدان می تواند تا ارتفاع 1 تا 4 متری هم برسند.
اما برخی دیگر بستگی به نوع آن می تواند حداکثر تا 2 متر رشد کند.
بذر های هیبرید
بسیاری از بذر های گوجه فرنگی که در بازار وجود دارد هیبریدی هستند و معمولا در برابر بیماری ها مقاوم هستند.
بذرهای موروثی
بذر های موروثی بذر هایی هستندکه بعد از چندین فصل تکثیر شده اند
با اینکه طعم بهتری داند ولی این گیاهان مستعد بیماری هستند و مراقبت کردن از آنها سخت تر است .
بذر های موروثی گوجه فرنگی را می توان نگه داشت و در بهار سال بعد کاشت .
تاریخ کاشت بذر ها
تاریخ کاشت بذر ها را بهتر است بر روی سینی نوشته شود همچنین نوع بذر و شماره آن را نیز بر روی سینی حتما یادداشت فرمایید.
اغلب گونه های گوجه فرنگی باید 6 تا 8 هفته قبل از آخرین سرمای منطقه شما کاشته شود .
چگونگی کاشت بذر ها
برای پروش نشاء کاشت آن چنانچه سینی نشاء در دسترس نداشتید می تواند از قالب های پلاستیکی و یا ترقی تخم مرغ استفاده کنید .
توجه داشته باشید که حتما در کف آن یک سوراخ ایجاد کنید تا آب اضافی از ان خارج گردد.
خانه های سینی نشاء را با استفاده از خاک تا نیمه پر کنید .
دانه ها را روی خاک قرار دهید و پس با مقداری خاک روی دانه ها را بپوشانید .
مقدار خاکی که بر روی دانه ها را می پوشانیم بستگی به نوع بذر و عمق مورد نیاز آن دارد.
معمولا عمق کاشت بذر 3 برابر قطر بزرگتر دانه می باشد.
بهتر است از خاک های بسته بندی شده به جای خاک زمین استفاده کنید .
زیرا این خاک ها هم سبک تر و هم تمیز تر هستند و خاک زمین ممکن است شامل آلودگی و بیماری باشد .
موقع آب دادن به دانه ها با آب پاش به گونه ای دهید که جای بذر تغییر نکنید .
توجه داشته باشید که خاک را مرطوب کنید و خیس نکنید.
برای حفظ رطوبت با یک پلاستیک سینی را بپوشانید و چند سوراخ روی پلاستیک ایجاد کنید تا دانه گرم نگه داشته شود .
البته در مناطقی که رطوبت هوای آن بالاست نیازی به این کار نیست .
بعد از ظاهر شدن جوانه آن ها را باید در یک مکان با نور زیاد و درجه حرارت حداقل 18 درجه سانتیگراد قرار دهید .
بهترین زمان برای جوانه زدن گوجه فرنگی 28 تا 32 درجه سانتی گراد می باشد
هرچقدر تعداد برگ ها بیشتر شوند گیاه نیاز بیشتری به نر مستقیم دارد .
هر روز سینی نشاء را بررسی کنید و چنانچه رطوبت آن کم بود آب پاشی شود .
بهتر است با آب پاش به آنها آب داده شود .
دانه های گوجه فرنگی معمولا بین 5 تا 6 روز جوانه میزنند اما گاهأ ممکن است تا 16 روز به طول انجامد .
انتقال نشاء های کوچک
زمانی که اندازه گیاهان گوجه فرنگی به 5 تا 10 سانتی متر رسید و حداقل یک برگ داشت .
آنها را از سینی نشاء به یک گلدان بزرگتر منتقل کنید
برگ های زرد و پژمرده را در صورت وجود جدا کنید .
مقداری از خاک را در ته ظرف بریزید نشاء را داخل آن به گونه ای قرار دهید که کل ساقه آن در خاک قرار گیرد
تا گیاه قوی تری ایجاد گردد.
در این مرحله گیاه گوجه فرنگی به آب بیشتر نیاز دارد . چون گیاه گوجه فرنگی هر روز بلند تر می شود
پس نیاز می شود که روزی دو مرتبه به آنها آب داده شود .
وقتی نهال های گوجه به اندازه زیر رسید بهتر است آن را به بیرون از خانه و در جای بزرگتری مثل مزرعه یا باغچه منتقل شود .
انتقال نشاء به زمین
زمان انتقال نشاء باید شاخه های آن حرص گردد چون کاشت عمیق انجام می گیرد در نتیجه برگ های پایینی آن باید حذف گردد.
هنگامی که گودال نیمه است به آن آب دهیددوباره خاک بریزید و بعد از اتمام کاشت نیز به آن دوباره آب دهید .
فاصله بین نشاء ها بستگی به نوع گوجه فرنگی دارد برخی که در تمام فصول سال رشد می کنند
و ارتفاع آنها 2 تا 3 متر میرسداما نوع دیگری از آن وجود دارد که رشد محدودی دارند .
فاصله بین گیاهان حداقل باید با فاصله 90سانتی از یکدیگر کشت شود .
اگر فضای محدودی دارید می توانید نزدیک تر بکارید اما فضای بیشتر باعث آسانتر شدن تغذیه گیاه می شود
و گردش آب و هوا را راحت تر انجام میگیرد.
اولین شکوفه های زرد رنگی که در آن ظاهر می شوند بسیار زیبا هستند .
گوجه فرنگی که خودتان پرورش می دهید طعم و مزه ی بهتری نسبت به گوجه فرنگی های داخل بازار دارد .
گوجه های باغی از نظر ویتامین ها و مواد معدنی بسیار غنی و با ارزش هستند و طعم بسار خوبی دارند .
انتخاب سینی نشاء
انتخاب سینی نشاء یک از اصلی ترین مراحل تولید نشاء است که باید به آن توجه کرد .
سینی های نشاء اندازه های مختلفی دارند . و بر اساس تعداد حفره و جنس آن ها کاربرد فراوانی دارند.
انواع سینی
- سینی تزریقی
- سینی فومی
- سینی یک بار مصرف
سینی تزریقی
معمولا از مواد پلاستیک p.p تهیه می شوند وزن آن ها سنگین است و هزینه بالایی دارند.
دوام سینی ها خیلی زیاد می باشد به همین دلیل می توان چندین بار از آنها استفاده کرد.
سینی فومی
ویژگی سینی فومی :
- حجمشان زیاد می باشد
- هزینه انبار داری و نقل و انتقال آنها به مزرعه زیاد است
- هزینه انبار داری بالایی دارند
- ممکن است در حین انتقال نیز به آنها آسیب برسد
- چون عایق حرارت هستن در مناطق گرم سیر و جنوب بیشتر به کار می روند.
سینی یکبار مصرف
- این نوع سینی از مواد p.s ساخته می شوند و بیشترین تنوع را در کشور ما داراست
- سبک هستن و به فضای کمتری نیاز دارند
- حمل و نقلشان بسیار راحت است
- چون یکبار مصرف هستن فاقد آلودگی می باشند و نیازی به بازگشت سینی به گلخانه پس از انتقال نشاء به مزرعه را ندارند
- اما امکان پاره شدن در حین نقل و انتقالات وجود دارد.
شاید شما از خودتان بپرسید که چگونه بهترین سینی نشاء را انتخاب کنم؟
انتخاب نوع سینی بر اساس موارد زیر انتخاب می شود :
- نوع بذر
- کاهش هزینه تولید نهایی
- نوع گلخانه
- منطقه جغرافیایی
- تقاضای مشتریان
نوع بذر
هر بذری نیاز به فضای مناسب خود برای رشد و ریشه دهی دارد که این حجم برای نشاء های مختلف متفاوت می باشد .
به عنوان مثال ریشه گوجه حجمی حدود 20 تا 22 سی سی لازم دارد برای این حجم از سلول سینی های 112 حفره یا 128 حفره با ابعاد 260*530 یا سینی 112 تایی با ابعاد 260*430 مناسب است .
کاهش هزینه نهائی تولید
همیشه نوع سینی بر اساس نوع میزان حجم ریشه تعیین نمی شود گاهی تولید کننده قصددارد که هزینه نهایی و تولید را کاهش دهد به همین دلیل سینی های دیگر را ممکن است بر اساس هدف خود تعیین کند .
نوع گلخانه
در گلخانه های مکانیزه نوع سینی مورد استفاده با گلخانه های غیر مکانیزه متفاوت می باشد .
تقاضای کشاورزان
در بعضی از شهرها چون کشاورزان با سینی های جدید آشنایی ندارند و مدت ها طبق عادت از یک نوع سینی نشاء استفاده کرده اند و توضیح دادن بهترین نوع سینی برای آن ها زمان بر است به همین دلیل تولید کنندگان نشاء مجبور هستند که براساس همان روش قدیم کشاورزان ، سینی نشاء را برای آنها انتخاب کنند .
کوکوپیت چیست
کوکوپیت چیست :
در کشورهای مثل سریلانکا و هند که تولید کننده نارگیل هستند الیافی که بر روی پوست نارگیل می باشد را با دستگاه های مخصوص خرد و فشرده می کنند
کوکوپیت به صورت قالب های فشرده در مراکز فروش تجهیزات کشاورزی و گل و گیاه به فروش می رسد
برای استفاده از کوکوپیت باید در داخل آب قرار گیرد .
توجه داشته باشید که هر یک کیلو کوکوپیت فشرده هنگامی که داخل آب قرار میگیرد تقریبا به 15 لیتر کوکوپیت مرطوب تبدیل می شود
از کوکوپیت میتوان به تنهایی و یا با مخلوط خاک اره ، پرلیت ، پیت ماس و … استفاده کرد.
مناسبترین بستر رویش بذر، قلمه، انواع پیاز و نشاء، بستر کشت هیدرو پونیک کوکوپیت است
پرلیت چیست ؟

یک نوع سنگ معدنی آتش فشانی سفیدرنگ و بسیار سبک می باشد
که از آن برای ترکیب با خاک های دیگر استفاده می کنند
و به صورت لیتری به فروش می رسد . در ایران پرلیت تبریز معروف است .
پیت ماس چیست ؟

پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل می شوند که خزه یا ماس (moss) و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاق های توربی طی چند هزار سال تجزیه می شوند
پیت ماس بیشتر در کشورهایی مانند استونی و لیتونی تولید می شود.
مزایای کوکوپیت:
- دارا بودن خلاء هوایی حتی زمانی که از آب اشباع شده باشد .
- آب را به خوبی در خود نگهداری می کند (ظرفیت نگهداری هر قالب فشرده 7 تا 10 لیتر می باشد )
- حتی رطوبت داخل هوا را به خود جذب می کند
- چون کوکوپیت از الیاف نارگیل می باشد و بالاتر از سطح زمین رشد می کنددر نتیجه فاقد علف هرز و بیماری های ناشی از خاک می باشد.
معایب کوکوپیت چیست؟
علاوه بر مزایای آن نیز دارای معایبی هم می باشد :
-
کمبود عناصر غذایی:
- یکی از معایب آن کمبود عناصر غذایی است بنابر این در صورت استفاده از آن به تنهایی لازم است تا از محلول های غذایی و کود مایع برای تغذیه گیاهان استفاده کرد .
-
قیمت بالا :
- چون در کشور ما واردات آن صورت می گردد به همین دلیل هزینه اولیه زیادی را برای گلخانه داران همراه خواهد داشت .
- اما مزیت ماندگاری آن در بستر کاشت نسبت به بقیه بسترها حداقل 4 سال و حداکثر 10 سال می باشد .
بوم آبیاری چیست؟
بوم آبیاری یکی از انواع روش های مختلفی آبیاری گلخانه ای است که بر اساس نوع گیاه و کشت مناسب ترین شیوه برای آبیاری
می باشد برای کشت بذر و پرورش نشاء استفاده از بوم آبیاری یکی از بهترین روش هاست .یکی از مسائل مهمی که در پرورش نشاء و به طور کلی در بخش کشاورزی حائز اهمیت می باشد بحث آبیاری آن می باشد . چرا که آبیاری یکنواخت باعث رشد یکسان و یکنواخت نشاء می گردد به همین دلیل استفاده از بوم آبیاری بهترین روش برای آبیاری گلخانه ای می باشد . زیرا با استفاده از این روش می توان یک نشاء با کیفیت تر داشته باشیم .
تعریف بوم آبیاری
بوم آبیاری دستگاهی است که به صورت منظم و کنترل شده و اتوماتیک و دقیق قطرات آب را به صورت یکنواخت به وسیله نازل هایی که در آن تعبیه شده بر روی محصول می پاشد .
مزایای استفاده از آن
صرفه جوی در هزینه و آب مصرفی
کاهش نیروی انسانی و صرفه جویی در هزینه
کاهش اشتباهات انسانی
سیستم آبیاری سریعتر انجام میگیرد و روش کار ساده تر می شود
افزایش دقت در آبیاری که در گلخانه برای نشاء بسیار اهمیت دارد
کنترل کردن مقدار پاشش و میزان آب
افزایش کیفیت نشاء
قابلیت تنظیم سرعت حرکت و حتی ارتفاع بوم ها
امکان محلول پاشی و کود و سم به صورت یکنواخت
نگهداری ساده و کم هزینه با طول عمر بالا
امکان تنظیم مسافت رفت و برگشت در هر نقطه
امکان برنامه ریزی روزانه و یا ماهیانه به صورت اتوماتیک
از آنجایی که بوم ها به سقف گلخانه متصل میشوند به همین دلیل برای رفت و آمد هیچ گونه مزاحمتی را ایجاد نمی کنند
امکان آبیاری حاشیه محل کاشت
چونکه قطرات ریز هنگام آبپاشی بوم بر روی نشاء پاشش می شود در نتیجه صدمه ای به گیاه یا نشاء های با ساقه ی ظریف هم زده نمی شود
نشاء
نشاء چیست ؟ گیاهچه جوانی می باشد که مراحل اولیه جوانه زدن تا برگ دادن را در گلخانه با نور و دمای کنترل شده رشد می کنند .
نشاء کاری چیست ؟
نشاء وقتی که به مرحله چند برگی ( معمولا بین 4 تا 6 برگ) می رسد در گلخانه ها به روش خاکی یا هیدروپونیک و یا در مزرعه فضای باز کاشته می شود و پس از قوی شدن ریشه و مساعد شدن آب و هوا جهت ادامه رشد و رسیدن به محصول به مزرعه یا گلخانه اصلی منتقل می گردد که به آن نشاء کاری می گویند .
پس با توجه به توضیحاتی که در بالا گفته شد می توان نتیجه گرفت که برای داشتن یک محصول با کیفیت تر، بهتر است که روش استفاده از نشاء را به جای کاشت مستقیم در مزرعه انتخاب کرد .
نشاء با توجه به موقعیت آب و هوایی می توان در گلخانه ، تونلهای پلاستیکی یا در خزانه هوای آزاد پرورش داد .
مزایای نشاء کاری
- تقویت سیستم ریشه
- کوتاه شدن مراحل رشد
- کاهش زمان تولید محصول
- ایجاد فاصله دقیق بین بوته ها در هنگام کاشت نشاء
- نشاء نسبت به بذر احتیاج کمتری به آب دارد .
کنترل علف های هرز بین ردیف های نشاء کاری ساده تر است
نشانه های نشاء خوب
نشاء های خوب رشد یکنواخت و ریشه قوی دارند و عوامل بسیاری برای اتفاق افتادن این یکنواختی تاثیر دارند:
- سیستم آبیاری
- جوانه زینی بذر
- آماده کردن بستر بذر
- مواد غذایی داخل خاک
- پخش بذر در بستر بذر